Dokumenty regulujące współpracę GKRPA z biegłymi sądowymi.

Współpraca Gminnych/Miejskich Komisji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (GKRPA) z biegłymi w zakresie przygotowania dokumentacji i przeprowadzenia badań.
Podstawowym dokumentem regulującym współpracę GKRPA z biegłymi jest ustawa o wychowaniu w trzeźwości oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie biegłych w przedmiocie uzależnienia od alkoholu (dz. U. z dnia 31 grudnia 2007 r.) Określają one nie tylko sposób powoływania biegłych, sporządzania przez nich opinii, ale również wymagania jakie powinna spełniać Komisja.

Komisja powinna przygotować odpowiednią dokumentację, która umożliwi biegłym przyjęcie odpowiedniego postępowania. Do dokumentacji zbieranej przez GKRPA najczęściej należą m.in.: opinie wydane przez inny zespół biegłych; protokoły z rozmów z osobami zgłaszającymi się do komisji, materiały z wywiadu środowiskowego /przeprowadzonego przez pracownika socjalnego/, informacje od pedagoga szkolnego, policji, i innych instytucji). Dodatkowo Komisja powinna powiadomić uczestnika postępowania o konieczności zabrania ze sobą dowodu osobistego, epikryz z pobytów szpitalnych lub innej dokumentacji medycznej, jaka znajduje się w jego posiadaniu.

Pierwszym dokumentem jaki powinna dołączyć Komisja jest Wniosek do GKRPA o wszczęcie postępowania wobec osoby łamiącej przepisy ustawy o zapobieganiu alkoholizmowi i wychowaniu w trzeźwości w oparciu o stosowne artykuły, złożony przez członka rodziny, opiekę społeczną, policję lub szkołę. Warto wziąć pod uwagę to, że zapisy w ustawie mają nadal sformułowania np. “uchylanie się od pracy” lub “demoralizacja nieletnich”, co w stosunku do bezrobotnych lub samotnych jest niestosowne. Jeżeli te zapisy pojawiają się we wnioskach do GKRPA, to Komisja w szczególny sposób powinna rozważyć zasadność takiego wniosku. O ile nie ma żadnych dodatkowych przesłanek, to wniosek nie powinien zostać rozpatrywany!W mojej ocenie nie należy przyjmować również do rozpatrzenia wniosków wobec osób, które nie spełniają przesłanek wskazanych w Ustawie. Nie mogą być kierowani na leczenie Ci, którzy z powodu picia alkoholu są jedynie uciążliwi dla otoczenia i rodziny. Czasami są podejmowane działania szykanujące współlokatora z chęci usunięcia go z otoczenia, nietolerancji. Należy unikać sytuacji, kiedy Komisja może stać się stroną (np. jeżeli zbyt gorliwie da wiarę zeznaniom rodziny i w trybie pilnym pokieruje obywatela na leczenie). Może się bowiem okazać, że rodzina działała w złej woli.  Należy unikać również presji Prokuratury, Policji, Kuratorów, Opieki Społecznej, które to instytucje zbyt pośpiesznie chcą zająć się sprawą uciążliwego obywatela. W takich sytuacjach akta sprawy zawierają często niesprawdzone informacje i oceny emocjonalne, a nie fakty. We wniosku Policji, Kuratora, Pedagoga itp. nie powinny znajdować się stwierdzenia, że wskazywana osoba jest uzależniona od alkoholu.
To jest wyłącznie zadanie biegłych!
We wniosku, składanym do Komisji, powinny znaleźć się jedynie opisane wydarzenia, fakty z ostatniego roku (12 miesięcy), które wskazują na patologiczne objawy picia, a nie złego zachowywania się. Wszystkie fakty muszą mieć swoją datę! Biegli mają chłodnym, profesjonalnym okiem popatrzeć na fakty i po rozmowie diagnostycznej z uczestnikiem wydać swoją opinię.
Wnioskodawca może dodatkowo dostarczyć dowody typu; obdukcja, zdjęcie, nagranie video, rejestr długów, rachunki z izby wytrzeźwień, mandaty itp. Policja powinna załączać stwierdzone badania stanu nietrzeźwości. Rodzina najczęściej nie ma rozeznania co jest istotne w postępowaniu i odnosi się raczej do emocjonalnych wydarzeń (przeżyć własnych), które nie zawierają żadnych faktów wskazujących na patologiczny wzorzec picia. Dlatego też poniższy wniosek, który powinien wypełnić członek rodziny przy pomocy osoby przyjmującej zgłoszenie może stanowić niezwykle cenny argument do konfrontacji z alkoholikiem w sprawie modelu używania alkoholu.

Kolejnym dokumentem, jaki ma być dostarczony przez Komisje biegłym jest Wywiad środowiskowy przeprowadzony z osobami trzecimi według potrzeb GKRPA. Wywiad od osób trzecich oznacza, że pracownik socjalny czy Policjant rozmawia z dorosłymi dziećmi, sąsiadami, pracodawcą, opiekunką MOPS, właścicielem sklepu, Pubu itp. na temat picia uczestnika.  Zbierając dane z rozpoznania środowiska należy zadać sobie trudu i czasami kilkakrotnie iść do tej samej osoby, zwłaszcza kiedy stwierdza się po raz pierwszy, że uczestnik  jest pod wpływem alkoholu. Właściwie zebrany wywiad od członka rodziny przy przyjęciu wniosku zwalnia Komisję z konieczności przeprowadzania powtórnego wywiadu środowiskowego w trakcie postępowania.
Wywiad środowiskowy dla potrzeb GKRPA nie powinien być przeprowadzany z osobą uzależnioną, wobec której trwa postępowanie lub z pijącym partnerem. To jest zadanie Komisji. Druki, na których zbierany jest wywiad, powinny być indywidualnie dostosowane do potrzeb GKRPA, ale powinny także zawierać przydatne biegłym dane na temat patologicznego wzorca picia. Wywiad środowiskowy nie powinien zawierać żadnych sugestii, domysłów pielęgniarki czy pracownika socjalnego.  Kiedy wywiad zbiera Policja i dodatkowo zbada alkomatem stan trzeźwości, to są to fakty nie do odparcia. Dla biegłych stanowią bardzo istotny dowód potwierdzający wzorzec patologicznego picia. 

Kolejnym pomocnym dokumentem dla biegłych przy ustalaniu czy uczestnik postępowania jest uzależniony jest badanie laboratoryjne lub inne specjalistyczne badanie. Badania laboratoryjne stanowią dodatkowy argument potwierdzający patologiczne picie uczestnika. Dają one dość dużą pewność, że dana osoba poniosła już poważne szkody zdrowotne związane z piciem, które mają swój obraz kliniczny. Na badania te kierują  biegli; § 4.1.W celu sporządzenia opinii w przedmiocie uzależnienia od alkoholu należy ocenić: 2. W razie konieczności biegły na potrzeby sporządzanej opinii może także zlecić: 1) przeprowadzenie badań laboratoryjnych; 2) niezbędne konsultacje specjalistyczne i badania diagnostyczne.
GKRPA może wskazać laboratorium, gdzie będą wykonane, cena opinii wzrasta proporcjonalnie o koszt wykonania tych badań.
Tak zebrana dokumentacja powinna trafić do biegłego przed spotkaniem
z uczestnikiem, aby zapoznać się z wnioskiem. Przygotowana opinia powinna zawierać wszystkie elementy wymienione w cytowanym rozporządzeniu.
§7.1. Opinia w przedmiocie uzależnienia od alkoholu zawiera:
1)imiona i nazwiska biegłych oraz miejsca ich zatrudnienia;
2)wskazanie organu kierującego na badanie;
3)datę postanowienia i sygnaturę akt sprawy;
4)miejsce i datę przeprowadzenia badania;
5)miejsce i datę sporządzenia opinii;
6)imię, nazwisko, numer PESEL, a w przypadku jego braku - rodzaj i numer dokumentu potwierdzającego tożsamość oraz adres osoby badanej;
7)wyciąg z dostarczonej dokumentacji, w tym z akt sporządzonych przez gminną komisję rozwiązywania problemów alkoholowych;
8)opis przebiegu badania, określający jego zakres;
9)wynik autoanamnezy, ocenę stanu psychicznego osoby badanej, a także wyniki konsultacji specjalistycznych, badań laboratoryjnych i badań specjalistycznych, o ile badania takie zostały przeprowadzone;
10)rozpoznanie wraz z uzasadnieniem;
11)wskazanie dalszego trybu postępowania;
12)podpisy biegłych.

Psycholog Kliniczny- Biegły Sadowy- Jacek Kasprzak