Umowa sponsoringu

Są różne sposoby prawnego rozumienia sponsoringu. Niektórzy uważają, że możliwe jest takie jego ukształtowanie, aby odpowiadał on darowiźnie (wówczas jest odpowiednikiem mecenatu). W takiej sytuacji sponsorujący nie oczekuje od sponsorowanego żadnego świadczenia wzajemnego. Jednakże w swej istocie sponsoring nie ma nic wspólnego w działalnością charytatywną i nie należy go utożsamiać z darowizną polegającą na bezpłatnym, jednostronnym przysporzeniu komuś korzyści.
Sponsoring nierozerwalnie łączy się z reklamą, marketingiem, public relations. Z punktu widzenia jego motywów, celów i środków, jest on metodą walki o klienta. Sponsor angażuje się w dane przedsięwzięcie przede wszystkim ze względu na spodziewany wzrost jego prestiżu, renomy i popularności, a w ślad za tym – jego zysków.
Sponsoring oznacza więc odpłatne przysporzenie majątkowe wyrażające się w pieniądzach, rzeczach lub usługach, dokonywane przez firmę, osobę prywatną, instytucję itp. (sponsora) na rzecz osoby fizycznej, organizacji, instytucji itp. (sponsorowanego), w celu wykonania przez niego czynności określonych w umowie sponsoringu (za: L. Stecki, Sponsoring).
Sponsoring nie jest czynnością jednostronną, ukierunkowaną na osiągnięcie korzyści jedynie przez sponsorowanego (jak w przypadku darowizny). Sponsor jest zobowiązany do określonych świadczeń, ale także na sponsorowanym ciążą określone obowiązki względem sponsora, np. kolportaż materiałów reklamowych, zamieszczenie logo sponsora według jego wskazań. Sponsor przekazuje sponsorowanemu fundusze lub wsparcie logistyczne, techniczne, doradcze itd., w zamian sponsorowany zamieszcza informacje o sponsorowaniu danego przedsięwzięcia przez sponsora. Sponsoring daje więc korzyści także sponsorowi.
Czy sponsoring to reklama?
Sponsoring często utożsamia się z reklamą. Zarówno reklama, jak i sponsoring są narzędziami komunikacji sponsora z określoną grupą odbiorców. Różnica polega na odmiennych technikach tej komunikacji i formach (charakterze, treści) wypowiedzi, jakie docierają do odbiorcy. Bezpośredni cel reklamy to promocja określonego produktu lub usługi, a sponsoringu – komunikacja sponsora ze swymi klientami za pośrednictwem sponsorowanego. Możemy powiedzieć, że sponsor „stoi w cieniu” sponsorowanego (za: A. Lasota, Wybrane aspekty sponsoringu i umowy sponsoringu).
Sponsoring ma więc dużo wspólnego z reklamą i w pewnych sytuacjach może być za nią uważany. W rozumieniu potocznym: usługa świadczona przez sponsorowanego polega na reklamowaniu sponsora, rzadziej na reklamowaniu jego produktu.
Cechy sponsoringu (za: M. Zielińska, Legalne formy sponsoringu):
polega na wzajemnych świadczeniach sponsora i sponsorowanego;
sponsor daje do dyspozycji sponsorowanego ustaloną kwotę pieniędzy lub inne zasoby;
sponsorowany wykonuje uprzednio uzgodnione świadczenia, które przyczyniają się do realizacji celów public relations sponsora.
Jaki sponsoring
Można wskazać różne rodzaje sponsoringu. Podstawowym kryterium jest wyróżnienie sponsora ze względu na cel, jaki zamierza osiągnąć (np. osiągnięcie rozgłosu, poinformowanie opinii publicznej o jego firmie lub też o jakimś wydarzeniu z nią związanym czy też zwiększenie stopnia znajomości marki).
Innym kryterium jest rodzaj sponsorowanej działalności, np.:
• sport – imprezy, drużyny, indywidualni sportowcy;
• kultura i sztuka – instytucje kulturalne: teatry, muzea, kina, imprezy, wystawy, festiwale, artyści;
• ekologia – ochrona przyrody i środowiska naturalnego, utrzymanie ginących gatunków;
• sfera społeczna – wspieranie np. domów dziecka, domów opieki społecznej, akcje charytatywne;
• ochrona zdrowia – szpitale, akcje związane z badaniami profilaktycznymi, edukacja zdrowotna;
• oświata – wspieranie szkół, przedszkoli;
• nauka – badania naukowe, publikacje, konferencje.
Można też wyróżnić sponsoring:
• finansowy;
• rzeczowy (np. wyposażenie biura);
• usługowy (np. sponsor zapewnia obsługę techniczną, ubezpieczenie);
• niematerialny, np. kiedy sponsor udziela sponsorowanemu zezwolenia na korzystanie z jego praw z dziedziny własności intelektualnej.
Sponsoring może polegać na przeznaczeniu pieniędzy na wytworzenie określonego dzieła, np. pomnika, który znajdzie się w miejscu publicznym z umieszczonym na nim logo sponsora. Należy wówczas  w formie umowy o dzieło, albo postanowienia o przeniesieniu autorskich praw majątkowych lub w formie udzielonej przez twórcę licencji przenieść prawa do dzieła na sponsorowanego. Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych wymaga formy pisemnej (za: K. Stawowska, Sponsoring dzieła).
Czy każda organizacja może zawrzeć umowę sponsoringu?
Zarówno sponsorem, jak i sponsorowanym mogą być zarówno osoby fizyczne, jak prawne (np. organizacje pozarządowe). W przypadku organizacji w roli sponsorów, należy uczynić zastrzeżenie, że chodzi o organizacje prowadzące działalność gospodarczą. Bez tego wszelkie środki przeznaczone przez nie na wspieranie określonej sfery aktywności ludzkiej bliższe są raczej darowiźnie lub altruistycznie pojmowanemu mecenatowi niż sponsoringowi. Organizacja nieprowadząca działalności gospodarczej, „dokonując przysporzenia” na rzecz kogokolwiek, nie kieruje się zamiarem osiągnięcia zysku, a potrzebą wypełniania swych celów statutowych.
Organizacja, która chce korzystać ze sponsoringu jako źródła finansowania swojej działalności, powinna mieć w statucie zapis mówiący o tym, że źródłem jej majątku może też być sponsoring. Jeżeli zamierza świadczyć usługi sponsoringowe na rzecz innych, powinna zarejestrować działalność gospodarczą w tym zakresie.
Czy w ramach działalności odpłatnej organizacja może realizować umowę sponsoringu? Nie ma możliwości prowadzenia działalności polegającej na świadczeniu usług reklamowych w ramach umowy sponsoringu w zakresie odpłatnej działalności pożytku publicznego. Działalność odpłatna jest działalnością statutową pożytku publicznego, a trudno sobie wyobrazić, aby przedmiotem działalności pożytku publicznego fundacji/stowarzyszenia mogło być świadczenie usług reklamowych.
Ważne – treść
Umowa sponsoringu jest umową cywilną nienazwaną, czyli nie regulują jej wprost przepisy prawa cywilnego (tym niemniej należy do niej stosować przepisy ogólne Kodeksu cywilnego dotyczące zobowiązań). Strony mogą więc dowolnie ustalić treść umowy, oczywiście w ramach obowiązującego prawa. Umowa dla swojej ważności nie musi być zawarta na piśmie, ale taka jej forma pozwala uniknąć ewentualnych sporów co do tego, na co strony zgodziły się i do czego zobowiązały.
Umowa sponsoringu powinna mieć jak najprecyzyjniej określone warunki – należy w niej dokładnie ustalić m.in. następujące kwestie:
• rodzaj sponsoringu (np. jednorazowy, długofalowy, strategiczny; sponsor może domagać się wyłączności, może być jednym z wielu współsponsorów, może sponsorować nagrodę lub może być sponsorem tytularnym, np. Heineken Opener Festival);
• treść praw i obowiązków stron umowy (czyli sponsor zgadza się na wykorzystanie swojej marki do promocji imprezy, a sponsorowany do wykorzystania swojej nazwy i wydarzenia do promocji sponsora, strony zgadzają się i zobowiązują do wykorzystania swoich marek do reklamy prowadzonej w określony sposób – media, gazety, ulotki, bannery itp.);
• wynagrodzenie lub świadczenie dla sponsorowanego;
• oszacowanie wartości świadczenia ze strony sponsorowanego;
opis wydarzenia, imprezy itp.;
• wzajemne rozliczenia na wypadek odwołania planowanego wydarzenia;
• okres obowiązywania umowy i różne klauzule umowne (np. możliwość sponsorowania tego samego wydarzenia w następnym roku itp.).
Wzajemny układ praw i obowiązków ukształtowany w umowie służy realizacji konkretnego celu, a obowiązek jednej ze stron zawsze rodzi uprawnienie drugiej. Szczególnie ważne jest określenie wartości świadczeń obu stron – świadczeniu sponsora winno odpowiadać ekwiwalentne (przynajmniej umownie) świadczenie sponsorowanego.
Oto prawa i obowiązki stron umowy, które uznaje się za podstawowe dla sponsoringu i które powinny wynikać z umowy (za: J. Ignaczewski, Umowa sponsoringu, w: Gazeta Prawna nr 236/2006).
SPONSOR jest uprawniony do żądania od sponsorowanego:
• należytego wykonania wszystkich czynności objętych umową;
• korzystania z udzielonych sponsorowanemu zezwoleń licencyjnych ze sfery własności intelektualnej i przemysłowej w granicach zezwolenia;
• opracowania harmonogramu podejmowanych działań;
• wpływu na dobór osób trzecich do realizacji celów umowy;
• zachowania w tajemnicy informacji o sponsorze (jeśli mu na tym zależy);
• nieprowadzenia takiej samej działalności objętej umową na korzyść innego podmiotu;
• informacji i sprawozdań z przebiegu wykonania umowy, także rachunkowych.
Sponsor ma obowiązek:
• wykonania świadczenia, które przyrzekł spełnić w umowie;
• niesponsorowania w tym samym czasie innych przedsięwzięć o zbliżonym charakterze;
• zachowania dyskrecji i tajemnicy osobowych, zawodowych i majątkowych o sponsorowanym.
SPONSOROWANY ma prawo:
• domagania się spełnienia przez sponsora przyrzeczonego w umowie świadczenia;
• korzystania z udzielonych mu praw niemajątkowych – nazwy, emblematu, symbolu, znaku towarowego itd.;
• zawierania umów z innymi podmiotami mającymi związek z wykonaniem umowy sponsoringu, niezbędnymi do należytego jej wykonania;
• żądania lojalności i dochowania tajemnicy o informacjach jego dotyczących lub prowadzonej przez niego działalności;
• wypowiedzenia lub odstąpienia od umowy.
Sponsorowany ma obowiązek:
• należytego wykonania wszystkich czynności, do których zobowiązał się w umowie:
• ujawnienia sponsora (nazwa, przedmiot jego działalności i siedziba);
• zachowania dyskrecji i tajemnicy o charakterze osobistym, zawodowym sponsora;
• podejmowania działań uwzględniających wskazówki sponsora;
• dbania o renomę sponsora;
• zabezpieczenia uzyskanych od sponsora przedmiotów przed ich utratą, zniszczeniem lub uszkodzeniem.
Z tych wszystkich względów trudno jest mówić o jednym, uniwersalnym wzorze umowy sponsoringu - jej przykładowy wzór można znaleźć w serwisie poradnik.ngo.pl: http://www.poradnik.ngo.pl/view/files.FileSearchResult?res_id=478960
PODSTAWA PRAWNA: Ustawa z dn. 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. Nr 16, poz. 93 z późn. zm.), art. 353 – 365, 384 – 396 i inne
Informacja pochodzi z portalu internetowego organizacji pozarządowych www.ngo.pl, autor: Radosław Skiba.