Inicjatywa Polski Zachodniej
Władze samorządowe województw Polski Zachodniej (Dolnośląskie, Lubuskie, Opolskie, Wielkopolskie i Zachodniopomorskie) podjęły współpracę w celu wzmocnienia rozwoju makroregionu, mając na względzie, że posiada on swoje mocne strony (w tym ośrodki dynamicznego rozwoju: aglomeracja wrocławska, aglomeracja poznańska, Zielona Góra, Szczecin, Opole, Legnica – Lubin – Głogów), jak również wyznaczając obszary wymagające podjęcia zdecydowanych działań dla ich wzmocnienia i przyspieszenia dalszego ich rozwoju. Mając na względzie powyższe uwarunkowania, władze samorządowe nie uważają swoich województw za regiony zapóźnione. Błędne jest też stwierdzenie, że fakt wspólnego pogranicza z Niemcami generuje wyższy poziom rozwoju społeczno - gospodarczego regionów Polski Zachodniej w stosunku do reszty kraju. Położenie to, stwarza szanse, jak również zagrożenia wynikające ze wzrostu znaczenia landów niemieckich z Berlinem, Lipskiem i Dreznem wraz z tendencją „ciążenia” gospodarczego Czech w stronę Niemiec. Tendencje te powinny zostać znacznie skuteczniej przezwyciężone dzięki wspólnej strategii działania województw Polski Zachodniej. Jednocześnie taka wspólna inicjatywa pozwoli na wzmocnienie atrakcyjności Polski m.in. w aspekcie infrastrukturalnym, turystycznym,
jak i inwestycyjnym, co jest w głębokim interesie naszego regionu, jak również wszystkich województw uczestniczących w inicjatywie oraz całej Polski.
W przypadku obszaru Polski Zachodniej realizacja wielu projektów nie jest możliwa bez współpracy poszczególnych województw. Łączy je bowiem między innymi pas rzeki Odry, działania na rzecz stworzenia międzynarodowego Środkowoeuropejskiego Korytarza Transportowego CETC (przebiegającego w osi Bałtyk – Adriatyk), transgraniczne położenie, jak również wspólne problemy takie jak: konieczność lepszego zagospodarowania obszarów miejskich i wiejskich, konieczność poprawy układu komunikacyjnego, poprawa bezpieczeństwa związanego z klęskami żywiołowymi.
Prowadzone w ramach inicjatywy Polski Zachodniej prace mają na celu wskazanie potencjałów rozwojowych makroregionu, określenie modelu zintegrowanego, wspólnego, zarządzania rozwojem dla budowania dobrobytu mieszkańców, w tym określenie kształtu interwencji państwa. Zgodnie z Krajową Strategią Rozwoju Regionalnego 2010-2020, władze centralne poza wsparciem obszarów problemowych, powinny także podejmować interwencję strategiczną w obszarach wysokiej szansy, do jakich należy Polska Zachodnia.
Formalne rozpoczęcie prac w ramach inicjatywy Polski Zachodniej nastąpiło z chwilą podpisania w Szczecinie w dniu 26 sierpnia 2010 roku przez pięciu Marszałków makroregionu „Porozumienia w sprawie podjęcia wspólnych prac nad strategią i programem operacyjnym rozwoju Polski Zachodniej”. Realizując zapisy wspomnianego porozumienia ustalono, że prace będą prowadzone w ramach spotkań Marszałków Województw Polski Zachodniej, jak również w ramach powołanej do życia Grupy Sterującej, w skład której wchodzą prof. Jacek Szlachta oraz dr hab. Wojciech Dziemianowicz jako Eksperci Kluczowi, eksperci regionalni (ekspertem dolnośląskim jest prof. Janusz Zaleski), jak również przedstawiciele Urzędów Marszałkowskich. Wynikiem prac Grupy Sterującej oraz szeregu ekspertów są raporty regionalne obrazujące sytuację społeczno-gospodarczą każdego z pięciu województw oraz ekspertyzy naukowe analizujące sytuację w wielu obszarach
tj. infrastruktura, energetyka, kultura, turystyka, ochrona środowiska czy identyfikacja potencjałów rozwojowych Polski Zachodniej. Aktualnie prowadzone są intensywne prace nad wykreowaniem wspólnej wizji makroregionu, która będzie oddawała sens istnienia całej inicjatywy.
W prace nad Założeniami Strategii Rozwoju Polski Zachodniej włączyło się również Ministerstwo Rozwoju Regionalnego. Formuła wieloszczeblowego zarządzania publicznego (multilevel governance) jest najlepszym rozwiązaniem w przypadku takiego przedsięwzięcia. Partnerstwo Rządu i samorządów województw jest podstawowym warunkiem osiągnięcia sukcesu. W obowiązującym w Polsce modelu ustrojowym jedynymi podmiotami jakie mogą wnosić dokumenty pod obrady Radę Ministrów są ministerstwa. W związku z tym prowadzone w ramach tego przedsięwzięcia, na podstawie porozumienia Marszałków, prace mogą doprowadzić do przyjęcia przez strony porozumienia (pięciu marszałków) uzgodnionych Założeń Strategii Rozwoju Polski Zachodniej. Będzie to kulminacyjny moment prowadzonych prac, który planowany jest na grudzień bieżącego roku. Następnie, założenia te po przekazaniu do Ministerstwa Rozwoju Regionalnego mogłyby stanowić podstawę przygotowania docelowej ponadregionalnej strategii rozwoju, przy wiodącej roli tego ministerstwa i współpracy samorządów województw, co nie oznacza końca prac prowadzonych w województwach Polski Zachodniej. Od tego momentu zmieni się tylko ich charakter, gdyż rolę dysponenta inicjatywy przejmie, jak zostało to wskazane wyżej, Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.
Zawiązana przez pięć województw Polski Zachodniej inicjatywa posiada swój wyjątkowy charakter również z innego punktu widzenia. Jest to pierwsze w Polsce przedsięwzięcie współpracy w ramach makroregionu zainicjowane oddolnie (bottom-up) i dobrowolnie przez władze samorządowe, w którym województwa uznają, że ich rozwój winien następować poprzez wspólne działania podejmowane w ramach całego makroregionu Polski Zachodniej kreujące efekt synergii.