Idea programu

,,Powiedz mi – zapomnę
Pokaż mi- zapamiętam
Pozwól mi uczestniczyć- zrozumiem
Pozwól mi to zrobić -będę się z tym utożsamiał”

Odnowa wsi, zapoczątkowana w województwie opolskim, jest największym i najdłużej działającym regionalnym programem aktywizacji społeczności lokalnych. Jest jednocześnie pierwszym programem, który na sołeckim poziomie zastosował metodę długoterminowego planowania strategicznego. Istotą programu jest pobudzenie społeczności sołeckiej i jej zaangażowanie w przedsięwzięcia dotyczące własnej wsi, co będzie skutkować zwiększeniem roli sołectw oraz dekoncentracją gminnych zadań. Program ten jest odpowiedzią na „umiastowienie” wsi, skierowany na oddolną  mobilizację zasobów wiejskich.
W Polsce trzy województwa realizują regionalne programy odnowy wsi. Pionierem jest województwo opolskie, gdzie od 1997r. funkcjonuje program. Bazą jego realizacji były doświadczenia Nadrenii – Palatynatu. Na dzień dzisiejszy ponad 60% sołectw opolskich uczestniczy w odnowie wsi.

Celem zainicjowania programu regionalnego była konieczność podjęcia działań na rzecz integracji społeczności wiejskich, waloryzacji przestrzeni wsi w zakresie infrastruktury technicznej i społecznej, krajobrazu, architektury i usług oraz realizacja przedsięwzięć podnoszących standard życia. Efektem miały być lepsze warunki do osiedlania, inwestowania, rozwoju usług, tworzenia miejsc pracy oraz zarobkowania poza rolnictwem.

Doświadczenia województwa opolskiego we wdrażaniu procesów odnowy wsi stały się wielkim impulsem i inspiracją podobnych działań w innych regionach Polski. Jego śladem poszły więc województwa śląskie i pomorskie. Największym sukcesem odnowy wsi w województwach, w których program jest realizowany jest zmiana świadomości mieszkańców, ich nastawienia do wspólnej pracy na rzecz swoich małych Ojczyzn, ponieważ głównym bogactwem każdego sołectwa są jego mieszkańcy. Należy im tylko w niewielkim stopniu pomóc, pokazać drogi wyboru, szanse jakie przed nimi stoją.

Celem nadrzędnym programu jest szeroko rozumiana poprawa warunków życia na wsi oraz ekonomicznej niezależności wsi. Stan ten można uzyskać poprzez trwałe upodmiotowienie społeczności lokalnych i stworzenie poczucia odpowiedzialności za przyszłość własnej wsi poprzez zapewnienie wiedzy, umiejętności i wsparcia zewnętrznego. Bazując na zasobach wsi, jej atutach powinien zostać osiągnięty stan, w którym mieszkańcy będą utożsamiać się ze swoją miejscowością, skutecznie wykorzystywać nabytą wiedzę a co za tym idzie umiejętnie pozyskiwać środki finansowe na realizację zaplanowanych wcześniej projektów. Odnowa wsi jako nurt rozwoju obszarów wiejskich zakłada rozwój oparty na specyfice i niepowtarzalnych walorach danej miejscowości.