Samorządy walczą ze smogiem
05.12.2025 11:30 11:30
Instalacja mobilnych antysmogowych płuc opuszcza Twardogórę. Po dwóch tygodniach pobytu płuca nabrały ciemnoszarego odcienia, a pomiary wskazywały na jakość powietrza podobną do Nowej Rudy uchodzącej za polską stolicę smogu. Akcja edukacyjna dowodzi, że zanieczyszczenia nie ograniczają się tylko do południa województwa dolnośląskiego. Pomimo działań podejmowanych przez samorządy w dalszym ciągu w regionie działa kilkadziesiąt tysięcy pozaklasowych piecy kopciuchów, które zgodnie z uchwałami antysmogowymi są nielegalne od 1 lipca 2024. Wyzwaniem dla dolnośląskich gmin są ograniczone krajowe środki finansowe na usuwanie problemu z kamienic i domów wielorodzinnych oraz potrzeba wzmocnienia kontroli.
Płuca antysmogowe odwiedzają dolnośląskie miasta już od czterech lat. W obecnej, piątej edycji kampanie infomacyjno-edukacyjną rozpoczęto w Cieplicach Zdroju. Było to pierwsze uzdrowisko na Dolnym Śląsku w historii pomiarów. Z Kotliny Jeleniogórskiej płuca trafiły na północ województwa, na rynek w Twardogórze. - Niestety, choć obszar Doliny Baryczy uchodzi za oazę zieleni, zdarzają się dni takie jak dzisiejsze, gdy mamy poważny problem z jakością powietrza - zauważa Krzysztof Smolnicki, lider Dolnośląskiego Alarmu Smogowego. Sytuacja bywa podobna w wielu dolnośląskich miejscowościach, gdzie w centrum dominuje zwarta zabudowa z często ponad stuletnimi kamienicami. To specyfika dolnośląskiego regionu, w którym zlokalizowane jest ok. 30% krajowych budynków tego typu.
Dla poprawy jakości powietrza potrzebne jest wsparcie finansowe. Dlatego samorządy przygotowały apel o kontynuację i naprawę programu Ciepłe Mieszkanie - jedynego ogólnopolskiego funduszu dofinansowującego likwidacje pieców kopciuchów w domach wielorodzinnych. - Pod apelem w chwili obecnej mamy zebrane kilkadziesiąt podpisów wójtów, burmistrzów, prezydentów, a także uchwały porozumień gmin, w tym Związku Miast Polskich; łącznie wystąpienie popiera blisko 500 gmin – mówi Paweł Czuliński, Burmistrz Twardogóry, inicjator apelu. - W gminie Twardogóra mamy obecnie blisko 500 mieszkań komunalnych zlokalizowanych w gęstej zabudowie śródmiejskiej, z czego pozostaje do wymiany jeszcze blisko 300 kopciuchów. Bez kontynuowania programu oraz jego poprawy poprzez umożliwienie realizacji wymiany pieców bezpośrednio przez samorządy trudno nam będzie rozwiązać problem – podsumowuje.
W 2017 roku samorząd województwa dolnośląskiego przygotował, a sejmik województwa dolnośląskiego przyjął uchwały antysmogowe, które wprowadziły obowiązujący od 1 lipca 2024 zakaz użytkowania pozaklasowych pieców, zwanych kopciuchami. - Niestety z naszych analiz wynika, że bardzo duża grupa społeczeństwa dolnośląskiego, ponad 30% mieszkańców nie wie o tym, że taki obowiązek na nich spoczywa – ocenia sytuację Maciej Zathey, Dyrektor Instytutu Rozwoju Terytorialnego. - Jest tak prawdopodobnie dlatego, że nie egzekwujemy z wystarczającą stanowczością przepisów, nie przypominamy o zakazach – dodaje. Akcja z płucami, które filtrując powietrze często stają się szare, a nawet czarne przypomina czym oddychamy i jaka jest przyczyna problemu. W tym sezonie grzewczym instalacja odwiedzi na Dolnym Śląsku jeszcze Brzeg Dolny (5.12 - 19.12.2025) i Oborniki Śląskie (30.12,2025 – 28.01.2026). W sumie w tym sezonie grzewczym płuca w ramach wielu akcji realizowanych przez Polski Alarm Smogowy trafią aż do trzynastu województw i 28 miejscowości.
Wszyscy oddychamy tym samym powietrzem i wszyscy powinniśmy się o nie troszczyć – mówią organizatorzy akcji. W Twardogórze kulminacją akcji był happening zorganizowany we współpracy z młodzieżą Szkoły Podstawowej nr 2. Na transparentach i wyciętych z kartonu dymkach pojawiły się hasła apelujące o czyste powietrze i powstrzymanie smogu. Oby nie pozostały one bez odpowiedzi – apelują wspólnie samorządowcy i społeczni liderzy.
