Wizyta studyjna w zakładzie przetwarzania odpadów ISVAG w Antwerpii

Powstanie obiektu termicznej utylizacji odpadów wymagało od władz Antwerpii w Belgii i okolicznych miast sporego wysiłku. Duże znaczenie mają ciągłe konsultacje z samorządowcami, którzy najlepiej znają potrzeby mieszkańców swojego regionu.

– Nie ma idealnego rozwiązania, tylko połączenie różnych instrumentów polityki lokalnej pozwoli osiągnąć sukces. Dlatego stawiamy na system szyty na miarę – dostosowany do lokalnych uwarunkowań – podsumował podejmowane działania Piet Coopman ze Stowarzyszenia Miast i Gmin Flamandzkich „Interafval”.

Na terenie obiektu, w dwóch piecach przez 24 godziny na dobę przetwarza się nawet do 9 ton śmieci, co daje ponad 140 000 ton przetworzonych odpadów rocznie. Powstające w procesie spalania szkodliwe substancje przechodzą następnie przez szereg procesów, które mają na celu oczyszczenie spalin. Biały dym wydobywający się z kominów jest zatem w ponad 99% pozbawiony toksyn. Dzięki utrzymywaniu wysokich standardów i ciągłej kontroli jakości powietrza ISVAG znajduje się w 5% najczystszych spalarni w Europie, co potwierdzają także badania przeprowadzane przez zewnętrzne laboratoria. Wprowadzone rozwiązania technologiczne pozwalają na odzyskanie rocznie 3000 ton metalu przetwarzanego na nowe żelazo, a pozostałe 25 000 ton popiołów paleniskowych po zakończeniu procesu oczyszczania wykorzystywane jest do budowy nowych dróg.

W wyniku spalania wytwarzana jest para, która napędza turbinę połączoną z alternatorem wytwarzającym energię elektryczną. Tym samym ISVAG nie tylko zmniejsza problem nieposortowanych odpadów, które nie muszą być składowane, ale jednocześnie produkuje energię elektryczną dla ponad 25 tysięcy gospodarstw domowych przez cały rok, co daje realne korzyści dla lokalnych społeczności oraz przedsiębiorców.

– Są to obiekty czyste, bezpieczne, a także pomagają realnie obniżyć koszty energii cieplnej i elektrycznej dla mieszkańców tych gmin i tych jednostek samorządów, na terenie których te obiekty są zlokalizowane – mówi Krzysztof Hodun, Dyrektor Wydziału Współpracy z Zagranicą UMWD.

W Antwerpii spółka ISVAG oraz samorząd zdają sobie sprawę z tego, jak ważne są kampanie edukacyjne stanowiące podstawę komunikacji z lokalnymi społecznościami.

– Efekty kampanii komunikacyjnych szybko znikają, dlatego nieustannie realizujemy nowe, by edukować mieszkańców. Rezultat przynosi połączenie wielu przekazów, więc nieustannie się staramy – mówi Tom De Bruyckere, przewodniczący grupy roboczej ISWA ds. komunikacji i kwestii społecznych.

Przedstawiciele firmy są zdania, że to, co udało się mieszkańcom osiągnąć w kwestii gospodarki odpadami to powód do dumy. Jednocześnie namawiają ich do jeszcze dokładniejszego sortowania odpadów, rozsądniejszego kupowania, naprawy sprzętów czy dawania im “drugiego życia”. Oprócz tego prowadzone jest centrum informacyjne dla odwiedzających oraz strona internetowa z treściami edukacyjnymi. Natomiast przedstawiciele ISVAG pojawiają się na wielu tematycznych konferencjach, w trakcie których mówią o tym, jak funkcjonuje zakład oraz jakie korzyści niesie ze sobą budowa takiego obiektu.

O tym, jak ważna jest edukacja ekologiczna, wiedzą także władze Województwa Dolnośląskiego. Dlatego jest ona istotnym punktem w Strategii Województwa Dolnośląskiego 2030. Samorządowcy zadali wiele istotnych pytań przedstawicielom ISVAG nie tylko na temat działalności samego obiektu, ale także podejmowanych działań związanych z dialogiem między samorządem a lokalną społecznością.  Odpowiedzi przywiezione z Antwerpii z pewnością lepiej pozwolą zrozumieć, jak skutecznie zareagować na potrzeby mieszkańców Dolnego Śląska.

– Szczególną uwagę w tym projekcie zwraca kompleksowość podejścia do problematyki zarządzania odpadami we Flandrii, w tym również zakrojone na szeroką skalę działania o charakterze informacyjnym i edukacyjnym skierowane do obywateli, w tym do najmłodszych mieszkańców – mówi Katarzyna Świętosławska z Regionalnego Biura Województwa Dolnośląskiego w Brukseli.

Zakrojone na szeroką skalę działania związane z edukacją ekologiczną mają miejsce także na Dolnym Śląsku.

– Cały czas pracujemy, edukujemy mieszkańców, ale na to potrzeba jeszcze czasu. Pracujemy przede wszystkim z dziećmi w szkołach i przedszkolach, organizowane są także Eko-pikniki – podaje jako przykłady podejmowanych działań edukacyjnych Marzena Korona-Kruk z Referatu Gospodarki Odpadami w Urzędzie Miejskim w Jaworze.

Przedstawiciele ISVAG odpowiedzieli także na pytania o lokalizację zakładu przetwarzania odpadów, gdyż budowa takich obiektów blisko zabudowań mieszkalnych budzi częste protesty wśród mieszkańców. Podstawą jest edukacja oraz uświadamianie obywatelom, że ich obawy często wynikają z nieznajomości tematu.

– Współcześnie są to zupełnie inne technologie. Tego typu obiekty funkcjonują bardzo często blisko skupisk miejskich, wręcz w niektórych przypadkach w centrach miast – dodaje Krzysztof Hodun. Jako wzorowe przykłady takich obiektów pracownicy ISVAG podali obiekty utylizacji odpadów w Kopenhadze, Wiedniu czy Monako, gdzie ekologiczne zakłady znajdują się blisko osiedli.

Roczne emisje cząstek stałych ze spalarni ISVAG porównywalne są z emisjami 388 gospodarstw domowych. Jeżeli dom ogrzewany jest drewnem lub pelletem to liczba ta zmniejsza się już do 48 gospodarstw. Spalarnie mają zaledwie 0,02 proc. udziału w emitowaniu drobnego pyłu do środowiska, są to zatem naprawdę znikome ilości w porównaniu z 25 proc. pochodzącymi z ruchu drogowego czy 43 proc. z gospodarstw domowych. Podobnie rzecz ma się z dioksynami (silnie trujące związki chemiczne) wiążącymi się z cząstkami pyłu. Tylko 1,8 proc. pochodzi ze wszystkich obiektów energetycznych we Flandrii, podczas gdy za 78 proc. całkowitej emisji odpowiedzialni są mieszkańcy.

Oprócz dużych inwestycji poczynionych w samym zakładzie, władze stawiają na cyfryzację, która ma sprawić, że łatwiej będzie egzekwować prawo wobec osób, które nie przestrzegają ustanowionych zasad. Podziemne pojemniki sortujące na karty pre-paid czy mobilne i stacjonarne centra recyklingu to tylko niektóre z rozwiązań zastosowanych w Antwerpii.