Nagroda Kulturalna Śląska
20.10.2009 13:17
Rotraud Schone, pisarka i poetka oraz dr Jerzy Ilkosz, architekt i dyrektor Muzeum Architektury we Wrocławiu to laureaci tegorocznej Nagrody Kulturalnej Śląska. Jury zdecydowało, że nagrodę specjalną za działania na rzecz pojednania polsko- niemieckiego otrzyma Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego.
Laureaci otrzymają nagrody pieniężne w wysokości 4 000 euro oraz statuetki Silesia autorstwa Stanisława Wysockiego.
Nagrody uroczyście wręczy marszałek Marek Łapiński i Uwe Schunemann, Minister Spraw Wewnętrznych Dolnej Saksonii w najbliższą sobotę, 24 października, w Brunszwiku w Dolnej Saksonii.
Nagroda Kulturalna Śląska przyznawana jest od 1977 roku. W pierwotnym założeniu miała ona symbolizować związek Kraju Dolnej Saksonii ze Śląskiem, a laureatami Nagrody byli niemieccy twórcy kultury, którzy albo pochodzili ze Śląska albo których twórczość wyróżniała się związkami ze Śląskiem. W 1991 r. rząd Dolnej Saksonii zmienił formułę Nagrody i przyjął za cel tego przedsięwzięcia wspieranie wspólnej pielęgnacji i rozwoju dziedzictwa kulturowego oraz twórczości kulturalnej Ślązaków. Od tamtej pory Nagrodą wyróżnia się polskich i niemieckich twórców za wybitne osiągnięcia
w dziedzinie literatury, muzyki i sztuk plastycznych. Nagroda może być także przyznawana za szczególne zasługi w zakresie utrzymywania, rozwoju i propagowania śląskiego dorobku kulturowego.
Wśród polskich laureatów byli m. in.: Tadeusz Różewicz, Mikołaj Górecki, Urszula Kozioł oraz Henryk Tomaszewski, Stefan Arczyński, Kazimierz Kutz, Wojciech Kilar, Tadeusz Strugała, Maciej Łagiewski, Eugeniusz Get Stankiewicz, Jan Jakub Kolski, abp Alfons Nossol, Franciszek Pieczka, Olga Tokarczuk, Paweł Mykietyn, prof. Józef Hałas, prof. Jan Harasimowicz i prof. Małgorzata Dajewska.
Od 1994 roku Nagroda wręczana jest naprzemiennie w Niemczech i we Wrocławiu na mocy porozumienia o wzajemnej współpracy pomiędzy Krajem Dolnej Saksonii a województwem wrocławskim. Od 2000 r. współpraca kontynuowana jest pomiędzy Krajem Dolnej Saksonii i Województwem Dolnośląskim.
Rotraud Schöne urodziła się 28 sierpnia 1928 roku w Görlitz. Jej cała twórczość ma związek ze Śląskiem i jego ludnością. Schöne jest wszechstronną autorką, która porusza się pewnie w najróżniejszych formach pisarskich, przy czym nie należy właściwie do grupy autorów eksperymentalnych. Autobiograficzne cechy jej powieści dają czytelnikowi odniesienie do rzeczywistości. Dzięki swoim regularnym wieczorom autorskim w Berlinie i w Görlitz , gdzie wielu mieszkańców posiada śląskie korzenie, tworzy bliskie relacje ze swoją publicznością i czytelnikami. Cała jej twórczość czerpie z doświadczeń zebranych przede wszystkim w czasie dzieciństwa i młodości oraz w trakcie wciąż to nowych odwiedzin w rodzinnym mieście Görlitz.
Najbardziej znana powieść Rotraud Schöne to „Schlesisches Himmelreich”, która ukazała się po raz pierwszy w 1990 roku.
W 1995 i 1997 roku została laureatką nagrody poetyckiej Benevento, a w 1996 roku- honorowego wyróżnienia Niemieckiego Zrzeszenia Autorów.
Jerzy Ilkosz urodził się 17 czerwca 1953 roku w Ząbkowicach Śląskich. Ukończył historię sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim, a w roku 2003 uzyskał tytuł doktorski za dysertację „Hala Stulecia i Tereny Wystawowe we Wrocławiu-Szczytnikach, dzieło Maksa Berga i Hansa Poelziga”. Był współpracownikiem naukowym m.in. Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Biblioteki Uniwersyteckiej we Wrocławiu oraz Państwowych Pracowni Konserwacji i Ochrony Zabytków. Od 2001 roku jest dyrektorem Muzeum Architektury we Wrocławiu. Pełniąc tę funkcję przyczynił się bardzo do zachowania i pielęgnacji śląskiego, polskiego i międzynarodowego dziedzictwa historii architektury. Często współpracował z instytucjami niemieckimi, m.in. z Pruską Akademią Sztuk Pięknych, Instytutem Stosunków Zagranicznych, Federalnym Instytutem Kultury Wschodnioniemieckiej w Oldenburgu, Niemieckim Forum Kultury Europa Wschodnia lub z Galerią Wschodnioniemiecką w Ratyzbonie. W ten sposób nie tylko uratował ważną część niemieckiego i międzynarodowego dziedzictwa kultury ale przyczynił się w istotny sposób do poprawy ogólnego klimatu niemiecko-polskiej współpracy kulturalnej.
Fundacja Krzyżowa dla Porozumienia Europejskiego powstała w 1990 roku z siedzibą na terenie byłej posiadłości rodziny Helmutha von Moltke w Krzyżowej. W okresie nazimu działała tu grupa opozycyjna „Krąg z Krzyżowej”.
Podstawowym celem działalności Fundacji jest pobudzanie i wspieranie działalności zmierzającej do utrwalenia pokojowego i naznaczonego wzajemną tolerancją współżycia narodów, grup społecznych i jednostek. Fundacja m.in. wspiera pojednanie polsko-niemieckie, popiera kształtowanie i umacnianie porozumienia europejskiego, organizuje przedsięwzięcia służące rozwojowi życia kulturalnego, gospodarczego, ochronie środowiska, edukacji i nauki. Działa również na rzecz upowszechniania i ochrony wolności oraz praw człowieka i swobód obywatelskich.
Fundacja jest laureatem nagrody m.in. Siergio Vleira de Mello w 2005 r. oraz Polsko – Niemieckiej Nagrody Młodzieży 2006. Jest również, jako jedyna z Polski, członkiem Światowej Wspólnoty Krzyża z Coventry.