Dlaczego prawu unijnemu przysługuje pierwszeństwo stosowania?
03.11.2011 07:42
Przymiot nadrzędności prawa Unii Europejskiej nad porządkami prawnymi państw członkowskich stanowi o istocie unijnego porządku prawnego i umożliwia realizację jej celów. Praktyczne uznanie pierwszeństwa stosowania prawa unijnego w stosunku do prawa krajowego jest również warunkiem skuteczności rozwiązywania kolizji między prawem Unii a prawem krajowym.
Konsekwencją powyższej zasady jest okoliczność, że w przypadku niezgodności norm prawnych unijnych i krajowych prawo krajowe nie tracąc ważności, nie jest stosowane (pierwszeństwo stosowania prawa unijnego). Nadrzędność prawa UE względem krajowych porządków prawnych państw członkowskich została potwierdzona w licznych orzeczeniach Trybunału Sprawiedliwości (m.in. wyrok TS WE z dnia 15 lipca 1964 r. w sprawie 6/64 – Flaminio Costa przeciwko ENEL oraz wyrok TSWE z dnia 17 grudnia 1970 r. w sprawie 11/70 – Internationale Handelsgesellschaft). Zasada pierwszeństwa stosowania prawa UE nie jest wyjątkiem w stosunkach międzynarodowych. Jej źródłem jest jedna z podstawowych zasad ogólnych prawa międzynarodowego, której treść wyraża się w stwierdzeniu, że umów międzynarodowych należy dotrzymywać, także gdy są sprzeczne z normami prawa krajowego.
Uzupełnieniem zasady nadrzędności jest zasada regulująca status prawa Unii w porządkach prawnych państw członkowskich tj. zasada bezpośredniego stosowania prawa UE w państwach członkowskich. Oznacza ona, że organy państw członkowskich obowiązane są opierać swoje działania na normach prawa Unii Europejskiej, obok norm prawa krajowego. Stosowanie to może mieć charakter negatywny lub pozytywny, tzn. może polegać na obowiązku powstrzymywania się od pewnych działań lub na obowiązku ich podejmowania.
Opracowała: Paulina Dobrosz-Dzierżanowska doradca ds. prawa unijnego