EUWT z udziałem Dolnego Śląska jako dobra praktyka w tworzeniu ugrupowań w UE

Podczas spotkania jako tzw. dobry przykład strategicznego podejścia do tworzenia EUWT omówiono realizowany od stycznia 2012 r. projekt „Strategia na rzecz zintegrowanej współpracy czesko-polskiego pogranicza”, którego liderem jest Dolny Śląsk - Wydział Współpracy z Zagranicą i Projektów Międzynarodowych UMWD, koordynując pracę 9 partnerów z Republiki Czeskiej i Dolnego Śląska. Głównym celem projektu jest wzmocnienie współpracy przygranicznej partnerów poprzez opracowanie wspólnej Strategii zintegrowanej współpracy na lata 2014-2020, która będzie stanowiła podstawowy dokument koncepcyjny wskazujący dziedziny możliwej współpracy w ramach EUWT oraz proponujący działania do wdrożenia. Pośrednim celem projektu jest wzmocnienie wzajemnych relacji partnerów oraz pozytywne oddziaływanie na konkurencyjność i zrównoważony rozwój ich obszarów.

Promocja dolnośląskiego projektu jest pokłosiem zorganizowanej przez RBWD w Brukseli wizyty studyjnej dotyczącej projektu w lutym br. Z inicjatywy RBWD w Brukseli w najbliższych tygodniach odbędzie się kolejne spotkanie robocze z odpowiedzialnymi za Platformę EUWT przedstawicielami Komitetu Regionów ws. utworzenia nieformalnej sieci przedstawicielstw biur regionalnych regionów EU, które są członkami EUWT*.

*Informacje ogólne nt. Europejskiego Ugrupowania Współpracy Terytorialnej (EUWT)

Cel i zadania:
EUWT służy ułatwianiu i upowszechnianiu współpracy transgranicznej, transnarodowej lub międzyregionalnej między jej członkami w celu zwiększenia spójności ekonomicznej i społecznej. Aby sprawnie spełniać swoje zadania, EUWT może tworzyć własne struktury, dysponować budżetem i zatrudniać personel. Co jednak ważne, w zakresie współpracy terytorialnej nie trzeba powoływać EUWT, by korzystać z przewidzianych na ten cel funduszy strukturalnych. EUWT nie zastępują też euroregionów.

EUWT wykonuje zadania powierzone jej przez członków, które muszą być ściśle określone w konwencji, czyli umowie powołującej EUWT do życia. Wśród nich mogą się znaleźć:
- realizacja programów współpracy terytorialnej, współfinansowanej przez UE w ramach funduszy strukturalnych (EFRR, EFS) oraz Funduszu Spójności;
- podejmowanie działań w celu realizacji programów współpracy terytorialnej będących własną inicjatywą państw członkowskich oraz ich władz regionalnych i lokalnych przy wykorzystaniu innych niż wspólnotowe źródeł finansowania.

Tworzenie EUWT:
EUWT umożliwia stowarzyszanie samorządów różnych państw członkowskich bez konieczności podpisywania uprzednio międzynarodowych umów, ratyfikowanych przez narodowe parlamenty. Decyzja o utworzeniu EUWT podejmowana jest z inicjatywy jej przyszłych członków, poprzez podpisanie konwencji i przyjęcie statutu. Są oni jednak zobowiązani także do poinformowania rządu państwa członkowskiego o zamiarze uczestnictwa w EUWT. Rząd państwa członkowskiego przed wyrażeniem zgody na udział podmiotu w EUWT bada zapisy konwencji i statutu pod kątem zgodności z prawem krajowym, ale wszelka odmowa z jego strony musi być uzasadniona na mocy stosownego rozporządzenia. Obowiązującym prawem przy interpretacji i stosowaniu konwencji jest prawo państwa członkowskiego, gdzie zostanie ustanowiona siedziba EUWT.

Korzystanie z instrumentu EUWT jest dobrowolne. Uprawnione do łączenia się w działalność EUWT są: państwa członkowskie, samorządy regionalne lub lokalne, podmioty prawa publicznego i stowarzyszenia. Członkowie EUWT muszą wywodzić się z co najmniej dwóch państw członkowskich, niekoniecznie sąsiadujących ze sobą. EUWT może być utworzone także na zewnętrznych granicach Unii Europejskiej, pod warunkiem jednak, że prawo zainteresowanych państw trzecich lub umowy zawarte między nimi a państwami członkowskimi UE na to pozwalają.

Zdaniem Komisji Europejskiej każdorazowo należy jednak dobrze przeanalizować zasadność powołania nowego EUWT (np. poprzez przeprowadzenie analizy SWOT dla regionu, zdefiniowanie strategii smart specialisation, przeanalizowanie istniejących mechanizmów współpracy), gdyż w pewnych sytuacjach lepiej będzie ustanowić prostszą inicjatywę, bądź rozszerzyć bieżącą współpracę pomiędzy partnerami. Można również wykorzystywać istniejące już EUWT.

EUWT mogą zgłaszać projekty do finansowania w ramach różnych programów współpracy. W wypadku programów operacyjnych możliwe będzie ponadto przekazanie kompetencji w zakresie zarządzania programem przyszłemu EUWT. W tym celu, by uprościć dalsze procedury i tym samym otworzyć sobie drzwi do tworzenia EUWT, w programach operacyjnych (2014-2020) należy zawrzeć stosowny zapis, że dany region przewiduje współpracę na szczeblu międzyregionalnym.


Przydatne linki:
- Więcej informacji nt. EUWT

- Więcej nt. projektu „Strategia na rzecz zintegrowanej współpracy czesko-polskiego pogranicza”