W dniu 18 stycznia 2022 r. Zarząd Województwa Dolnośląskiego podjął uchwałę nr 4811/VI/22w sprawie ogłoszenia naboru na listę projektów niekonkurencyjnych planowanych do realizacji w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji na obszarach objętych Terytorialnymi Planami Sprawiedliwej Transformacji. Zapisy Uchwały mówią:
„§ 4. Umieszczenie projektu na liście nie oznacza gwarancji dofinansowania. Otrzymanie dofinansowania uzależnione będzie od spełnienia przez projekt na etapie identyfikacji oraz oceny wniosku o dofinansowanie, kryteriów właściwych dla Programu, w ramach którego będzie realizowane wsparcie.
§ 5. Projekty umieszczone na liście będą możliwe do realizacji jedynie w przypadku zatwierdzenia przez Komisję Europejską Terytorialnych Planów Sprawiedliwej Transformacji i delegowania zarządzania Funduszem Sprawiedliwej Transformacji na szczebel regionalny.”
W obecnym momencie, kiedy negocjowane są zapisy Umowy Partnerstwa, tworzone są zapisy programu, brak jest ustawy wdrożeniowej i wytycznych kwalifikowalności na wiele pytań nie znana jest ostateczna odpowiedź. Ostateczna identyfikacja i ocena wniosków będzie więc miała miejsce na kolejnym etapie wdrażania FST.
Poniżej prezentujemy nadesłane pytanie i udzielone na nie odpowiedzi. Mamy nadzieję, że pomoże to w pracy nad przygotowaniem projektu.

Pytanie 1
Czy w przypadku projektu grantowego, w którym wkład własny inwestycji realizowanych przez mieszkańców ponoszony będzie przez grantobiorców (mieszkańców), spełnione zostanie kryterium dot. zabezpieczenia wkładu własnego, jeśli Partnerzy projektu w budżecie zabezpieczą jedynie wkład własny dot. części zarządzania?
Odpowiedź
W przypadku projektów grantowych, w których mamy do czynienia z wydatkami grantowymi i okołograntowymi, weryfikacja kryterium posiadania wkładu własnego dotyczyć będzie zabezpieczenia przez beneficjenta/partnera wkładu związanego z wydatkami okołograntowymi.

Pytanie 2
Czy zostanie spełnione kryterium dot. potencjału i doświadczenia wnioskodawcy/partnerów w opisanym poniżej przypadku: „Gmina realizowała w przeszłości partnerski  projekt obejmujący 7 gmin dot. wymiany źródeł ciepła, a planuje złożyć wniosek w którym zamierza rozszerzyć zakres terytorialny i rozpocząć współpracę z kolejnymi partnerami (którzy byli uczestnikami bliźniaczego projektu realizowanego przez innego wnioskodawcę)"?
Odpowiedź
Do weryfikacji kryterium dot. doświadczenia w zakresie obszaru tematycznego, grupy docelowej oraz terytorium  można wziąć pod uwagę zarówno doświadczenie lidera jak i partnerów wnioskowanego projektu.

Pytanie 3
Jaki jest przewidywany okres realizacji projektów?
Odpowiedź
Zgodnie z zasadami naboru podpisanie umowy o dofinansowanie i rozpoczęcie projektu musi nastąpić nie później niż w grudniu 2023 roku, a zakończenie realizacji – nie później niż w czerwcu 2026 roku.

Pytanie 4
Od kiedy można planować rozpoczęcie projektów?
Odpowiedź
Zgodnie z zasadami naboru rozpoczęcie projektu musi nastąpić nie później niż w grudniu 2023 roku.

Pytanie 5
Czy i jakie będą limity projektu w ramach podnoszenia kwalifikacji: maksymalne?
Odpowiedź
Zgodnie z zasadami naboru minimalna wartość projektu w zakresie typu operacji „podnoszenie i zmiana kwalifikacji pracowników i osób poszukujących pracy wynosi 5 mln PLN, wartość maksymalna nie została w zasadach określona.

Pytanie 6
Czy jeżeli jedna spółka w ramach Funduszu Sprawiedliwej Transformacji na obszarach objętych Terytorialnymi Planami Sprawiedliwej Transformacji złoży dwa wnioski na poprawę efektywności energetycznej na kwotę łączną powyżej 10 mln, przy czym każdy projekt jest na sumę powyżej 5 mln zł będzie uznane za spełnienie warunku?
Odpowiedź
Zgodnie z zasadami naboru wskazane wartości minimalne w poszczególnych obszarach dotyczą pojedynczych projektów.

Pytanie  7
Czy projekt dotyczący typu operacji: "inwestycje we wdrażanie technologii oraz systemy i infrastrukturę zapewniającą przystępną cenowo czystą energię, magazynowanie energii, redukcję emisji gazów cieplarnianych, rozwój OZE i poprawę efektywności energetycznej, w tym do celów ograniczania ubóstwa energetycznego – 10 mln PL" może dotyczyć konkretnych inwestycji termomodernizacyjnych budynków mieszkalnych, polegających na: Ocieplenie ścian zewnętrznych/ fundamentowych - poniżej poziomu terenu; Dachy, stropodachy; Ściana wewnętrzna; Okna, systemy fasadowe; Drzwi zewnętrzne, bramy garażowe; Podłoga na gruncie/ strop nad nieogrzewaną piwnicą; ewentualnie prace związane z modernizacją/wymianą/ instalacją źródła ciepła w lokalnej kotłowni poza budynkiem i prowadzenia ciepłociągów poza budynkiem/budynkami; Modernizacja/zmiana/montaż źródła ciepła w budynku; Modernizacja/zmiana/montaż instalacji c.o. i/lub c.w.u; System Zarządzania Energią zgodnie z norą normie PN-EN ISO 50001:2018-09; Modernizacja oświetlenia wewnętrznego (dla budynków mieszkalnych)?
Odpowiedź
Na chwilę obecną nie mamy wytycznych dotyczących kwalifikowalności wydatków w ramach FST, ale przypuszczalnie będą one w dużym stopniu nawiązywać do tych, które dotyczą EFRR w obecnej perspektywie. Jeśli więc  tak będzie, to wskazany zakres prac wydaje się kwalifikowalny dla FST. Rozstrzygnięcie tego aspektu prawdopodobnie będzie mogło nastąpić na kolejnych etapach prac procesu identyfikacji projektów niekonkurencyjnych (a więc po zakończeniu naboru), kiedy będą znane wytyczne dla FST.

Pytanie 8
Czy w ramach podnoszenia kwalifikacji będzie można realizować część inwestycyjną i jeśli tak to w jakim zakresie finansowym, np. ile % będzie można przeznaczyć na inwestycje?
Odpowiedź
Tak, będzie można realizować część inwestycyjną. Projekty będą współfinansowane z jednego funduszu FST, stąd nie jest zakładany udział procentowy inwestycji w projekcie. Niemniej jednak uzależnione to będzie od wytycznych które będą ustalane przez stronę rządową.

Pytanie 9
W jakiej formie trzeba będzie wnieść wkład własny: rzeczowy czy finansowy i w jakiej wysokości?
Odpowiedź
Zakładany wkład w projektach bez pomocy publicznej wynosi 30%. Nie zostało rozstrzygnięte, czy będzie dofinansowanie wkładu z Budżetu Państwa.  Co do podziału wkładu nie znane są zasady na kolejną perspektywę. Można wzorować się na zasadach obowiązujących obecnie ale nie jest przesądzone jak będzie finalnie.

Pytanie 10
Czy w ramach jednego wniosku możliwe jest połączenie działań dot. inwestycji związanych z:
- wymianą wysokoemisyjnych źródeł ciepła na pompy ciepła
- wymianą wysokoemisyjnych źródeł ciepła na pompy ciepła połączonych z możliwością dodatkowego wsparcia na budową mikroinstalacji fotowoltaicznych
- wsparcia jedynie  budowy mikroinstalacji fotowoltaicznych w przypadku gdy mieszkaniec posiada już wymienione wysokoemisyjne źródło ciepła?
Odpowiedź
Będzie to uzależnione od wyników finalnych zapisów Umowy Partnerstwa na lata 2020-2027 i wytycznych kwalifikowalności, a zatem na ten moment kwestia ta pozostaje nierozstrzygnięta. W przypadku wsparcia EFRR wydaje się, że sama wymiana źródeł nie jest możliwa, jedynie w przypadku głębokiej termomodernizacji. Można zatem zakładać że w przypadku FST będzie podobnie.

Pytanie 11
Czy w przypadku projektu partnerskiego obejmującego termomodernizację kilku budynków, z czego  na część zadań wymagane jest pozwolenie na budowę (i gminy partnerskie posiadają ostateczne decyzje), a na część nie jest wymagane uzyskanie decyzji budowlanych, projekt otrzyma 5 czy 10 pkt?
Odpowiedź
Wydaje się logiczne, że powinien otrzymać 10 pkt.

Pytanie 12
Czy o wpisaniu danego projektu na listę decyduje lista rankingowa (na podstawie przyznanej punktacji)?
Odpowiedź
Projekty zostaną ułożone pod względem liczby zdobytych punktów.

Pytanie 13
Ile punktów należy zdobyć, aby projekt został wpisany na listę i mógł być realizowany?
Odpowiedź
Nie został określony minimalny udział punktów. Punkty będą decydować o kolejności na liście. Zgodnie z zasadami naboru umieszczenie na liście nie gwarantuje realizacji projektu.

Pytanie 14
Czy dla poszczególnych typów działań jest jakiś limit dostępnych do wykorzystania alokacji?
Odpowiedź
Proponowany nabór nie określa limitu alokacji.

Pytanie 15
Czy projekt może zgłosić partnerstwo Spółdzielni Mieszkaniowych?
Odpowiedź
Projekty partnerskie są dopuszczalne. Należy jednak zaznaczyć iż udział spółdzielni mieszkaniowych może być problematyczny. Nie mogą być wspierane w ramach FEDS z EFRR. Nie wiadomo, czy taka demarkacja będzie też dotyczyć FST. Będzie to uzależnione od ostatecznych rozstrzygnięć.

Pytanie 16
Chciałabym zapytać o formę deklaracji wkładu własnego oraz rodzaj niniejszego wkładu? Czy wkład własny może być również rozumiany jako formuła intelektualna (ekspercka wiedza)?
Odpowiedź
Nie są znane ostateczne wytyczne. Można się jedynie kierować obecnymi wytycznymi, które wskazują, co jest rozumiane jako wkład rzeczowy (niefinansowy).

Pytanie 17
Czy przedsięwzięcie, polegające na wykonaniu dokumentacji, składającej się z koncepcji techniczno-energetycznej, analizy wykonalności oraz projektu budowlanego dla grupy inwestycji, które będą operacjami typu „inwestycje we wdrażanie technologii oraz systemy i infrastrukturę zapewniającą przystępną cenowo czystą energię, magazynowanie energii, redukcję emisji gazów cieplarnianych, rozwój OZE i poprawę efektywności energetycznej, w tym do celów ograniczenia ubóstwa energetycznego” (przy czym minimalna, sumaryczna wartość całkowita  wykonanej dokumentacji wyniesie 10 mln PLN), spełni kryterium dostępu?
Odpowiedź
Co do zasady dokumentacja wymagana przez regulamin konkursu i przepisy prawa jest kwalifikowalna czyli np. studium wykonalności, koszty związane z uzyskaniem pozwoleń itp. Ale już np. dokumentacja o szerszym zakresie jak gminny plan gospodarki niskoemisyjnej – nie. Projekty typowo dokumentacyjne albo pilotażowe to była domena programów krajowych, np. POIiŚ 2007 – 2013 finansował projekty związane z dokumentacją na PGN, finansowali też dokumentację techniczną związaną z dużymi projektami kolejowymi, na zasadzie etapowania – dokumenty na koniec jednej perspektywy, inwestycja – w kolejnej.

Pytanie 18
Proszę o informację czy planujecie Państwo w punkcie 1 formularza - Rodzaj działania, dać możliwość wyboru więcej niż 1 działania? Jest to bardzo ważne z punktu widzenia projektów złożonych z różnych działań.
Odpowiedź
W formularzu należy wybrać dominujące działanie i je wskazać. Resztę działań należy opisać w „krótkim opisie projektu".

Pytanie 19
Czy w przypadku projektów pozakonkursowych do FST, aby wyłonić partnera do projektu przez jednostkę z sektora finansów publicznych należy przeprowadzić wcześniej postępowanie i ogłosić konkurs zamieszczając ogłoszenie w BIP? Jeśli będzie taki obowiązek, to dużo projektów odpadnie z powodu brak zastosowania odpowiedniego trybu wyboru partnera do projektu.
Odpowiedź
FST będzie podlegać tak jak pozostałe Fundusze ustawie wdrożeniowej, a to z niej wynika kwestia procedury postępowania przy wyborze partnerów. Jeśli będzie analogicznie jak w pozostałych Funduszach, to jednostka finansów publicznych przy wyborze partnera spoza tego sektora będzie musiała zastosować się do zapisów ustawy. Na etapie składania fiszki partnerzy jeszcze nie muszą być wyłonieni w procedurze, ale na etapie identyfikacji już tak.

Pytanie 20
Kwestia wkładu własnego – czy UMWD uzyskał jednoznaczną odpowiedź w tej sprawie z Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej?
Odpowiedź
Obecnie brakuje jednoznacznego stanowiska Ministerstwa w tej kwestii. Zarząd Województwa wielokrotnie i w pismach, i rozmowach bezpośrednich wskazywał, że wymóg wniesienia wkładu własnego w wysokości 30% wartości zadania może negatywnie wpływać na implementację środków Funduszu, tj. powodować, że wiele podmiotów ze względów finansowych (np. organizacje społeczne)  nie będzie zainteresowanych sięganiem po dofinansowanie.

Pytanie 21
Jak będzie wyglądał system zarządzania programem FST – czy będzie podlegał uzgodnieniom, konsultacjom ze środowiskiem samorządowym? Kto dokładnie będzie ogłaszał konkursy, czy będą dodatkowe IP (jeśli tak to kiedy planuje Zarząd Województwa je wybrać)?
Odpowiedź
Zarząd Województwa niezmiennie stoi na stanowisku że Fundusz Sprawiedliwej Transformacji powinien być zarządzany z poziomu regionalnego. W tej kwestii różnimy się ze stanowiskiem strony rządowej, przez co powstał rozdźwięk z zapisami projektu Umowy Partnerstwa. Mamy jednak nadzieję, że Komisja Europejska  przychyli się do naszego pomysłu na zarządzanie Funduszem. W związku z faktem iż w zakresie zarządzania regionalnego planuje się aby FST było wdrażane jako część programu regionalnego  - FEDS -wyodrębniona oś priorytetowa, IZ będzie Samorząd Województwa, który jako IZ będzie mógł delegować swoje uprawnienia zgodnie z ustawa wdrożeniową.
    
Pytanie 22
Czy studia podyplomowe umożliwiające przekwalifikowanie pracowników  firm MŚP (zdobycie tzw. zielonych kwalifikacji/ kompetencji) będą kwalifikowane w ramach FST?
Odpowiedź
Nie znamy ostatecznego kształtu Umowy Partnerstwa, Ustawy wdrożeniowej i zasad kwalifikowalności, w związku z czym trudno dzisiaj odpowiedzieć na pytanie, czy studia podyplomowe będą kwalifikowalne. Na ten moment nie ma przeciwskazań dla studiów podyplomowych, jako formy podnoszenia kwalifikacji pracowników MŚP.
 
Pytanie 23
Czy będzie możliwość rozszerzenia projektów pozakonkursowych o nowych partnerów już po złożeniu fiszki w ramach naboru UMWD? Jak będzie wyglądać procedura?
Odpowiedź
Fiszka stanowi ogólny zarys projektu i do czasu identyfikacji może podlegać modyfikacji. Należy jednak pamiętać, że modyfikacja nie może zasadniczo dotyczyć zakresu rzeczowego – tak aby projekt nadal mógł być identyfikowany jako ten który jest ujęty na liście indykatywnej. Modyfikacja nie może również naruszać kryteriów oceny, które spowodowały że projekt znalazł się na liście – np. oddziaływanie terytorialne.

Pytanie 24
Czy klaster może złożyć kilka projektów, każdy na inną farmę PV? Czy wtedy dostanie 6 pkt. za oddziaływanie ponadregionalne każdego z projektów?
Odpowiedź
Beneficjent może złożyć tyle projektów, ile chciałby realizować, biorąc pod uwagę możliwości organizacyjne i finansowe. Punkty za oddziaływanie przyznawane są dla każdego projektu oddzielnie, zgodnie z instrukcją wypełniania fiszki oddziaływanie należy określić na podstawie obszaru realizacji.

Pytanie 25
Czy klaster musi złożyć jeden wniosek na kilka farm zlokalizowanych w kilku gminach (5+) u członków Klastra, żeby otrzymać 6 pkt. za oddziaływanie ponadregionalne?
Odpowiedź
Tę kwestię powinien rozstrzygnąć sam beneficjent. Beneficjent określa koncepcję i zarys  projektu na bazie potrzeb i z tej koncepcji wynika oddziaływanie projektu, a nie odwrotnie.

Pytanie 26
Jeśli Klaster może składać jeden projekt na jedną farmę – pkt a) pozytywnie to czy jeśli ten sam projekt (elektrownia PV) zostanie zgłoszony przez Klaster to czy w związku z tym, taki projekt dostanie więcej punktów, niż jeśliby został złożony przez pojedynczą gminę? (Niezależnie od tego kto złoży  projekt farmy PV (gmina czy klaster), farma PV będzie dostarczała energię dla całego klastra. Szczególnie mamy na myśli punkty za oddziaływanie terytorialne projektu. Lokalne (1 gmina) – 0 pkt; Ponadlokalne (2-5 gmin) – 2 pkt; Subregionalne (powyżej 5 gmin) – 6 pkt).
Odpowiedź
Punkty za oddziaływanie projektu dotyczą skali jego oddziaływania, niezleżenie od tego, jaki podmiot zgłosi projekt. Zgodnie z instrukcją wypełniania fiszki oddziaływanie należy określić na podstawie obszaru realizacji.

Pytanie 27
Kto powinien podpisać i złożyć projekt jeśli będzie zgłaszany przez Klaster? Lider klastra?
Odpowiedź
Beneficjent uprawniony do składania projektu, który podpisuje umowę na jego późniejszą realizację, zgodnie z umocowaniem formalno-prawnym.

Pytanie 28
Czy fakt, że Klaster realizuje projekt RPO WD 2014-2020 pt: "Czysta energia - budowa infrastruktury do wytwarzania energii ze źródeł odnawialnych na potrzeby uczestników klastra energii Ares” może być wykluczający dla realizacji projektu w ramach FST?
Odpowiedź
Beneficjent nie może się ubiegać o środki na te same działania. Nie może zachodzić podwójne finansowanie tych samych działań. Jeśli zakres planowanego do zgłoszenia projektu jest różny od działań już realizowanych w innym projekcie to nie wstępują ograniczenia.

Pytanie 29
Czy złożenie projektu o dofinansowanie w ramach Polskiego Ładu wyklucza możliwość otrzymania dofinansowania z FST i odwrotnie?
Odpowiedź
Nie wyklucza, jeśli zakres planowanego do zgłoszenia projektu nie pokrywa się z działaniami już realizowanymi w innym projekcie.

Pytanie 30
Jeśli duża część decyzji wydawana jest przez samą gminę i gmina może wydać decyzje budowlane i dysponuje ziemią to czy z tego tytułu może liczyć na od 3 do 6 pkt w ramach kryterium Gotowość projektu do realizacji – 0-10 pkt.?
Odpowiedź
Kryterium dotyczy faktycznie posiadanych decyzji.  Beneficjent zgodnie ze swoją wiedzą i stanem faktycznym zaznacza odpowiednią odpowiedź w formularzu fiszki.

Pytanie 31
Czy zmieni to punktację jeśli wniosek złoży klaster a nie gmina (tym razem na niekorzyść klastra)?
Odpowiedź
W kryteriach nie podlega ocenie typ beneficjenta.

Pytanie 32
Jak będzie weryfikowane oświadczenie o posiadaniu wkładu własnego przez Gminę lub Klaster? Czy jeśli Gmina posiada środki to oznacza automatycznie, że Klaster też posiada środki na wkład własny? Czy też musi posiadać i wykazać środki na etapie składania projektu Lider Klastra (jedna z dwunastu Gmin)?
Odpowiedź
Oświadczenie o posiadaniu wkładu własnego będzie weryfikowane na podstawie oświadczenia beneficjenta. Beneficjent zgodnie ze swoją wiedzą i stanem faktycznym zaznacza odpowiednią odpowiedź w formularzu fiszki. Oświadczenie dotyczy beneficjenta projektu.

Pytanie 33
Czy jeśli Klaster złoży projekt a wycofają się z niego jakieś gminy, to projekt będzie nadal mógł być realizowany?
Pytanie 34
Czy jeśli Klaster przestanie istnieć, to czy wtedy Gminy mogą przejąć projekty realizowane na ich terenie?
Pytanie 35
Czy jeśli po zrealizowaniu projektu przez Klaster, Klaster przestanie istnieć w czasie trwałości projektu to czy wtedy jego członkowie będą zmuszeni do zwrotu środków?
Odpowiedź na pytanie 33, 34, 35
Projekt powinien zostać zrealizowany zgodnie z wnioskiem złożonym przez beneficjenta. FST podlega standardowym regułom, które dotyczą realizacji projektów współfinansowanych ze środków unijnych m. in. w zakresie trwałości projektu. Szczegóły uwzględniane są zwykle w umowach o dofinansowanie projektu.

Pytanie 36
Czy na ten sam projekt (tą samą farmę PV) projekt może być złożony jednocześnie przez Gminę oraz Klaster? Czy też złożenie projektu na konkretną farmę przez Klaster powoduje, że tego projektu nie może już zgłosić gmina?
Odpowiedź
Jeden projekt powinien zostać złożony przez jednego beneficjenta.

Pytanie 37
Czy w ramach Terytorialnego planu sprawiedliwej transformacji dla województwa dolnośląskiego 2021-2030 Subregion Wałbrzyski planowane jest uruchomienie programu polegającego na przyznawaniu  bezzwrotnych dotacji w zakresie tworzenia przedsiębiorstw i rozpoczynania działalności gospodarczej. Jeśli tak to czy tego rodzaju wsparcie przyznawane będzie wyłącznie przez Powiatowe Urzędy Pracy?
Odpowiedź
Na tym etapie nie ma rozstrzygnięć czy tego typu działania będą możliwe do realizacji w ramach FST.

Pytanie 38
Czy inwestycje polegające np. na kompleksowej modernizacji całych systemów ciepłowniczych, obejmującej wymianę kotłowni węglowej na gazową lub inną + wymianę starej, kanałowej sieci ciepłowniczej na preizolowaną, czyli inwestycje w infrastrukturę zapewniającą redukcją emisji gazów cieplarnianych (eliminacja węgla) i poprawą  efektywności energetycznej (większa sprawność produkcji i przesyłania ciepła), będą zakwalifikowane do operacji określonego wyżej typu, czy może wymiana sieci ciepłowniczej to już operacja odrębnego typu z listy rozwijalnej : „remont i modernizacja sieci ciepłowniczych oraz inwestycje w produkcję energii cieplnej (instalacje oparte wyłącznie na OZE)”?
Odpowiedź
Inwestycje w infrastrukturę przedsiębiorstw ciepłowniczych, w tym sieci  w ramach FST możliwe są tylko pod warunkiem zmiany źródeł na OZE, inwestycje gazowe są wykluczone z FST.

Pytanie 39
Proszę o informację czy projekt zgłoszony poprzez formularz fiszki zgłoszeniowej, stanowiącej załącznik nr 2 do uchwały w ramach naboru na listę projektów niekonkurencyjnych planowanych do realizacji w ramach FST, może być przesłany w formie elektronicznej i podpisany przez osobę upoważnioną do reprezentowania Wnioskodawcy podpisami elektronicznymi kwalifikowanymi?
Odpowiedź
Dopuszcza się możliwość stosowania podpisów tradycyjnych i elektronicznych kwalifikowalnych i przesłanie wersji pdf na wskazany w warunkach naboru adres mailowy.

Pytanie 40
Czy w ramach operacji „remont i modernizacja sieci ciepłowniczych oraz inwestycje w produkcję energii cieplnej (instalacje oparte wyłącznie na OZE)”, można wnioskować tylko o remont i modernizację sieci ciepłowniczej, czy musi to być łącznie z wymianą (modernizacją) źródła ciepła?
Odpowiedź
Nie jest to jednoznacznie rozstrzygnięte, ale skoro Komisja Europejska warunkuje środki na ciepłownictwo zmianą na OZE jego źródeł, to nie możemy dofinansować projektów tylko wymiany sieci.